از مهم‌ترین ابزارهای دستی باغبانی چاقوی قلمه‌زنی (پیوند زنی) است. این ابزار دارای مدل‌هایی نظیر شکمی، چاقویی، کمانی است که به کابل بر و بدون کابل بر تقسیم می‌شوند که در فصل پیوند گیاهان، باغبانان به‌وسیله‌ی این چاقو دو گیاه را به یکدیگر پیوند می‌دهند و به آن‌ها رسیدگی می‌کنند تا به ثمر برسند.
باید این نکته را بدانید که چاقوهای قلمه‌زنی با چاقوهای معمولی بسیار تفاوت دارند و برای قلم‌زدن گیاهان نمی‌توان از چاقوی معمولی استفاده کرد زیرا باعث آسیب زدن به گیاه می‌شود.
این چاقوها به علت سروکار داشتن زیاد به ساق و برگ گیاهان بسیار حساس هستند و به همین علت باید در هنگام قلمه‌زنی این چاقوها بسیار تیز و برنده باشند تا به ساقه و برگ‌ها آسیب نزنند.
تیغه‌ی این چاقوها از فولاد سخت ساخته می‌شوند تا در برابر سایش، در هنگام تیز شدن از بین نروند. باغبانان باید پس از انجام هر بار عمل پیوند تیغه‌های چاقو را تیز کنند.
این چاقوها باید خوش‌دست و سبک باشند تا در هنگام کار کردن دست کاربر خسته نشود.
