رندههای نجاری در دو نوع فلزی چوبی و فلزی در بازار موجود میباشند. رنده نوع فلزی چوبی یک تیغه به همراه دستهبلند و تیغه پشتبند میباشد. رندههای فلزی دارای دو تیغه هستند که یکی از آنها جهت شکستن پوشالهای برداشتهشده توسط تیغه اصلی و خارج کردن پوشالها از داخل رنده مورداستفاده قرار میگیرد. رنده بند و رنده گیر جهت ثابت نگهداشتن رندهها بر روی سطوح کاربرد دارند که دارای یک ابزار کناری هستند و در درودگری مورداستفاده قرار میگیرد. نوع دیگر از رندهها دارای تیغه فرم دار هستند که جهت ساخت فرمهای تزئینی دور قاب عکس، زهوارها و ... استفاده میشوند.
اجزای تشکیلدهنده رندههای فلزی چوبی و فلزی:
رنده پرداخت
نگهدارنده تیغه
دستههای رنده
رنده دستی فلزی
رنده دستی فلزی ساده
تیغه فلزی با زاویه 25 درجه
دهانه به شیاری در قسمت زیرین رنده که قسمت برنده تیغه در آن قرار میگیرد گفته میشود.
پیچ تنظیم به قسمتی گفته میشود که میزان خروج تیغه از دهانه (پر تیغی و کم تیغی رنده) را تنظیم میکند.
تنظیمکننده زاویه که با حرکت رنده به سمت چپ و راست زاویه قرارگیری تیغه در دهانه تغییر میکند.
تیغ پشتبند در رندههای دو تیغ فلزی بسته میشود که جهت محکم نگهداشتن تیغه و همچنین جلوگیری از فرورفتن بیشازحد تیغه در داخل چوب و خرد کردن پوشالها استفاده میشود.
دلایل برتری رندههای فلزی نسبت به رندههای فلزی چوبی چیست:
اگرچه رندههای فلزی چوبی و فلزی شباهت زیادی به یکدیگر دارند اما در برخی موارد رندههای فلزی رجحان داده میشوند که عبارتاند از:
سهولت تنظیم تیغ رنده
استحکام و دوام زیاد قطعات رنده
رندیدن دقیق و ظریف قطعه کار
داشتن مشته برای مسلط شدن بیشتر بر روی کار
عدمتغییر فرم کف رنده در مدت طولانی
معایب رندههای فلزی نسبت به رندههای فلزی چوبی:
وزن سنگین به دلیل فلزی بودن
قیمت و هزینه نسبتاً بالا
امکان زنگ زدن در محیطهای مرطوب
چسبیدن صمغ چوب به کف رنده
تقسیمبندی رنده فلزی چوبی و فلزی:
رنده کله چوب: در رنده کله چوب زاویه قرارگیری تیغه بر روی قطعه کار بین 10 الی 15 درجه است که این امر باعث میشود تا قدرت برخورد تیغه با الیاف زیاد شده و رنده قادر به قطع الیاف چوب میشود.
ساختمان رنده فلزی چوبی:
این رندهها ساختمان سادهای نسبت به رندههای دیگر دارد و هنگام کار، رنده داخل دست قرار میگیرد، به همین علت بدون دسته ساخته میشود.
رنده فلزی معمولی:
اجزای تشکیلدهنده رندههای فلزی شباهت زیادی به نوع فلزی چوبی دارد اما به دلیل داشتن قابلیتهای بیشتر، بهصورت تکاملیافتهتر تولید، عرضه و برای رندیدن در جهت الیاف چوب ساخته و طراحی میشوند. این رندهها برای استفاده در جهت عمود بر الیاف کله چوبها مناسب نیستند زیرا امکان دارد با مناسب نبودن زاویه قرار تیغه موجب شکسته شدن الیاف شوند.
شناسایی اصول تنظیم و نگهداری تیغه:
یکی از نکات مهم برای انجام فرایند رندهکاری در قطعات چوبی، تنظیم کردن تیغه رنده فلزی چوبی و فلزی است. جهت تنظیم تیغه در رندههای فلزی چوبی باید با توجه به نوع رنده و مقدار پوشالی که باید از سطح کار برداشته شود، تیغه را توسط ضربه چکش داخل کوله تنظیم و گوه پشت تیغه را محکم میکنند. تیغه نباید بیشازحد از کولهرنده خارج شود زیرا در سطح کار گیرکرده و فرایند رنده کردن بهخوبی انجام نخواهد شد.
نکات ایمنی در هنگام رندهکاری:
رعایت اصول ایمنی در هنگام کار با ابزارهای صنعتی بسیار ضروری است زیرا با بیدقتی در هنگام کار علاوه بر زیانهای مادی، امکان دارد برای اپراتور و اطرافیان نیز خطرزا باشد. در ادامه به نکات ایمنی در هنگام کار با رنده فلزی چوبی و فلزی میپردازیم:
اولین نکتهای که باید به آن توجه کرد تمیز بودن کف کارگاه و محل کار با رنده نجاری است. به همین علت ضایعات چوب باید جمعآوری و محل دپوی شود. در غیر این صورت افراد همیشه با آنها برخورد کرده و به زمین سقوط میکنند.
تیز کردن تیغه رنده جهت کنترل تیزی تیغه انجام میشود. اما نباید پس از تیز کردن تیغه با دست آن را لمس کنید. میتوانید جهت تست تیغه از کاغذ استفاده کنید.
در هنگام روغنکاری کف رنده، از دست استفاده نکنید زیرا امکان دارد به دست آسیب برسد. به همین علت برای انجام این کار از پارچه آغشته به روغن استفاده نمایید.
قبل از کار با رندهها نحوه عملکرد آنها را بهخوبی یاد بگیرید. سپس با توجه به نکات ایمنی به روش اصولی از آنها استفاده کنید تا کمتر دچار سانحه شوید.
بررسی اصول رندهکاری:
برای کار با رنده فلزی چوبی و فلزی باید آموزشهای لازم را فراگیر گرفت. اما کار با تمامی برندههای فلزی چوبی و فلزی تابع اصول کلی است که در ادامه بیان کردهایم.
رنده را باید در جهت الیاف قطعه کار استفاده کرد.
همواره رنده باید متناسب با اجرای پروژه انتخاب شود.
بر اساس نوع رنده و مقدار پوشالی که باید از سطح کار گرفته شود، باید تنظیمات رنده انجام شود.
در انجام عمل رندهکاری نیروی موردنیاز برای رندهکاری را به شکل صحیح اعمال نکرد.
قطعه کار را توسط گیره میز کار و یا با قلاب و قطعات کمکی روی صفحه میز کار محکم میشود.
شناسایی سرویس و نگهداری رنده:
برای سرویس و نگهداری رنده فلزی چوبی و فلزی باید نکات زیر را رعایت کرد:
تیغه رندهها باید همیشه تیز و آمادهبهکار باشند زیرا تیغه کند باعث ناصافی سطح کار میشود و انرژی زیادی میطلبد.
برای گونیایی شدن قطعه کار، باید کف رندهها کاملاً هموار بوده و همچنین باید هرچند مدت یکبار کف رندهها را بررسی کرد. بدین منظور مسطح شدن کف رنده اهمیت زیادی دارد.
کف رنده باید تمیز بوده و چسب یا سایر مواد زائد دیگر برطرف شوند.
هر از چند گاهی باید قسمتهای مختلف رنده را باز و آنها را روغنکاری کرد.
برای تیغههای رنده که دچار پریدگی شدهاند و یا سطح ناصاف دارند، باید آنها را با ماشین سنگ کن کاملاً تیز و گونیایی شوند.
قطعه کار باید به گیره یا میز کار محکم شود. بهنحویکه هنگام رندهکاری، تیغه سطح چوب با گیره یا مانع نگهدارنده برخورد نکند.
نباید رنده را روی لبه میز کار قرارداد زیرا باعث صدمه به تیغه میشود. بنابراین باید آن را داخل گودی میز و به پهلو قرارداد.