عملکرد اصلی تیغ اور فرز ایجاد شیار یا برش بر روی صفحه روکشدار یا قطعات ماسیو است که میتوان به کمک آنها انواع فرمها را ایجاد کرده و همچنین میتوان جهت شیار زدن، پرداخت، ایجاد اتصالات نر و ماده بین دو قطعه، خالی کردن جای لولا و سوراخکاری مورداستفاده قرارداد. به دلیل تنوع فوقالعاده بالای این ابزار از این ابزار بهعنوان مته فرز هم یاد میشود.
بهطورکلی تیغ اور فرز دارای دو مدل بلبرینگ دار و بدون بلبرینگ است که هرکدام از آنها دستگاه خاص خوددارند. تیغ بلبرینگ دار بر روی دستگاه اور فرز دستی یا میزی نجاری بسته میشود و کارهای تکی و در اکثر مواقع کارهایی را که بهصورت خط تولید نیستند انجام میدهد. در برخی موارد میتوان بلبرینگ را تعویض کرد، بدین معنا که از سایز کوچکتر و یا بزرگتر استفاده کرد. وظیفه بلبرینگ تنظیم عمق شیارزنی است که اجازه نمیدهد از حد مشخصشده بیشتر شود. مدل بدون بلبرینگ مخصوص ماشینآلات سی ان اسی (CNC) است که به کمک کامپیوتر و نرمافزارهای اختصاصی کار میکند. البته از مدل بدون بلبرینگ برای اور فرز دستی نیز میتوان استفاده کرد..
باید مختصات فنی تیغ اور فرز نجاری را در هنگام خرید به خاطر داشته باشید تا بتوانید انتخاب درستی انجام شود. آیتمهای مهم شامل قطر تیغه (با علامت اختصاری D)، کار گیر (با علامت اختصاری h)، اندازه شف (با علامت اختصاری (d، شعاع انحنا (با علامت اختصاری, (R2 درجه زاویه 1 R است. به حروف بزرگ و کوچک انگلیسی توجه ویژه داشته باشید.
تیغ فرزهای مرغوب قابلیت تیز شدن مجدد رادارند اما باید در نگهداری آنها نهایت دقت را کرد زیرا در اثر ضربه به قسمت الماسه دچار لبپریدگی میشوند و باعث میشود تا قابلیت استفاده را از دست دهند.
در ادامه به معرفی مهمترین تیغ اور فرزهای موجود در بازار میپردازیم.
تیغ اور فرز شیار زن نجاری:
این دسته تیغ فرز ازجمله پرمصرفترین در بخش CNC است که صورت کف بردار جهت باربرداری و صاف کردن کف کار، مارپیچ برای چوب ماسیو و ساده برای ایجاد شیار با عمق مشخص، قابل تنظیم و مستطیل شکل مورداستفاده قرار میگیرد.
کاربرد آن در کامپوزیت، لمینیت، منبتکاری، ساخت کشو و کابینت است. بهمنظور تکمیل عملیات تولید میتوان از تیغهای رگال و جوینت بهعنوان مکمل استفاده کرد.
تیغ فرز شیار زن افقی:
میتوان از این تیغ برای ایجاد شیار اتصال بین دو قطعه چوبی بهصورت افقی شیار ایجاد نمود.
تیغ فرز شیار خزینه:
از این تیغ بهمنظور متصل کردن دو قطعه کار چوبی یا صفحهای با پیچ از مته خزینه استفاده میشود. تیغ خزینه شیاری همانند مته را شکل میدهد.
تیغ فرز V شکل:
از این مدل برای ایجاد شیار با مقطع V استفاده میشود که دارای تنوعی از زاویه 15 تا 160 درجه است. از زوایای تند بهمنظور حکاکی و ترسیم طرح بر روی چوب یا کابینت استفاده میشود و زوایای باز نیز جهت طرحهای زوایه دار درب ورودی یا کابینت مناسب است.
تیغ فرز دوراهه:
از این تیغه برای ایجاد شیار مستطیل یا L شکل استفاده میشود. یکی دیگر از کاربردهای آن برای اتصال میباشد. این نوه تیغه دارای تنوع اندازه و شکل زیاد بوده و با تعویض سایز بلبرینگ ابزار، میتوان عمق دلخواه را جهت ایجاد شیار تنظیم نمود.
تیغ فرز انگشتی:
این تیغ ازجمله پرمصرفترین تیغهاست که بانامهای شیار زن ناخنی یا تیغ بالنویز در بازار شناخته میشود. از مزیت کار با این تیغ ایجاد شیار با کف گرد است.
تیغ فرز رگال:
از این تیغ جهت ماشینآلات CNC بسیار استفاده میشود. تخصصی برای ایجاد شیار رگال بر روی قطعه کار است.
تیغ فرز گل نقطهای:
ازجمله تیغهای کممصرف موجود در بازار است. زیرا این تیغه باید بهصورت عمودی در قطعه کار حرکت کند تنها جهت ایجاد فرم و طرحهای خیلی خاص مورداستفاده قرار میگیرد.
تیغ فرز تونیک:
منظور از تونیک نحوه برش با شعاع انحنای مختلف میباشد که اغلب بر روی دربهای کابینتی و ورودی منازل اجرا میشوند. برای راحتی کار پیشنهاد میشود از تیغهایی باکار گیر کم استفاده شود. این مدل دارای انواع متنوعی در بازار است که به فراخور نیاز انتخاب میشوند.
تیغ فرز دم چلچه:
به کمک این نوع تیغ، شیارهایی به شکل یک مثلث فرضی متساویالساقین ایجاد میکنند که البته تداعیکننده دم پرنده چلچله نیز میباشد و به همین علت به این نام شناخته میشود. هنگامیکه شیارهای ایجادشده بهطور متناظر باشند باعث تشکیل یک اتصال زیبا میشوند. این نوع جوینت بسیار پرطرفدار است اما برای انجامش نیاز بهدقت و تجربه فراوانی هست.
تیغ فرز جا شیشه:
این تیغ ابتدا با سوراخکاری در چوب حفرهای ایجاد میکند که در ادامه شیار موردنظر را میتوان بیرون آورد. تیغ فرز جا شیشه را میتوان در هر دو وضعیت دستی و CNC استفاده کرد.
تیغ فرز مته جا کلید:
این تیغ دارای کار گیر زیاد و گلویی نازک است که همین باعث فضای مناسب برش و ایجاد شیار را فراهم میآورد. از این مدل نیز میتوان دو وضعیت دستی و CNC استفاده کرد.
تیغ فرز منحنی لبه:
همانطور که از نام این ابزار مشخص است جهت مختص کار بر روی لبه قطعه استفاده میشود. دارای تنوع در سایز و فرم زیادی است که بیشترین استفاده از آن در صنایع مبلمان سازی و نجاری است.
تمامی تیغ فرزهایی که ایجاد فرمشان بهصورت پلهای و کلاسیک است جزء خانواده بزرگ پروفیل هستند.
تیغ فرز پروفیل لبه:
این تیغ از پرکاربردترین تیغ فرز است. همچنین برای انحنا یا بهاصطلاح پخ کردن لبه و تیغهی چوب مورداستفاده قرار میگیرد. دیگر نوع این مدل میتوان به تیغ فرز پخ لبه 45 درجه و تیغ فرز 22 درجه اشاره نمود که به ترتیب برای نرم کردن لبه تیز مبلمان و پخ کردن لبه قاب عکس استفاده میشوند.
تیغ فرز پروفیل ناودانی:
از پروفیل ناودانی بهطور همزمان برای برش و منحنی کردن لبه کار استفاده میشود. این تیغ در طبقه ابزارهای CNC قرار میگیرد.
تیغ فرز پروفیل کلاسیک یا تزئینی:
این نوع تیغ در ابعاد و اشکال مختلف وجود دارد و همچنین دارای کاربردهای مختلفی اعم از لبه کار، قرنیز، قاب، مبلمان و غیره است. فرمها و پلههایی که روی قطعه کار ایجاد میکنند غالباً عامهپسند و کلاسیک هستند.
تیغ فرز حکاکی:
این مدل تیغ فرز از خانواده تیغهای V شکل است. زوایای بسیار متنوعی برای حکاکی و نوشتار به کمک ماشین CNC دارند. پرکاربردترین آنها 90 درجه، 60 درجه، 30 درجه و مارپیچ هستند که جهت کار بر روی چوب و کامپوزیت استفاده میشود.
تیغ فرز جوینت:
این مدل از تیغها در برخی فرمها بهصورت جفت برای ایجاد نری و مادگیبر روی دو قطعه استفاده میشوند. تیغ فرز جوینت که بهنامهای تیغ اتصال، تیغ کام و زبانه و تیغ فاق و زبانه نیز شناختهشده است ازجمله ابزارهای مصرفی و محبوب کارگاههای نجاری و کابینت سازی میباشند.
تیغ فرز پرداخت:
یکی از ابزارهای بسیار دقیق برای باربرداری زائدههای قطعه کار و همینطور شابلونزنی از روی کلیشههای چوبی است. با توجه به محل قرارگیری بلبرینگ ابزار در قسمت بالایی و یا پائین ابزار قرار میگیرد. متخصصان از این ابزار جهت برداشتن لبه درهای پرس شده بر روی چهارچوب استفاده میکنند.
تیغ فرز شیار زن و پرداخت:
تیغ شیار زن و پرداخت هر دو وظیفه انجام کار را بهصورت یکجا انجام میدهند، با کمک این ابزار از بسیاری از کارهایی که با ابزارهای مختلف میخواهید انجام دهید بینیاز خواهید شد. انواع مختلفی از اتصالات رایج نجاری به کمک این تیغ قابل طراحی و اجرا هستند.
تیغ فرز قرنیز:
تمامی انواع این نوع تیغ جهت فرم دادن و ایجاد شیار بر روی انواع قرنیز و قاب چوبی استفاده میشوند. درصورتیکه مدلی بدون بلبرینگ باشد میتواند بر روی ماشین CNC بسته شود اما اغلب محل استفادهاش دستگاه اور فرز است.
تیغ فرز کف تراش:
این نوع تیغ فرز چندکاره است. دو تیپ بلبرینگ دار و بدون بلبرینگ آن در بازار موجود است. از این تیغه جهت باربرداری از روی قطعات چوبی، استفاده برای ایجاد شیار جا لولا و خالی کردن اطراف طرحهای منبتکاری توسط متخصصان بسیار مورداستفاده قرار میگیرد.
تیغ فرز مته:
این تیغ در انواع گازر زن، الیت، خزینه، گرد بر و غیره است که با وجود انجام عملیات سوراخکاری در بین استادکاران بهعنوان یک تیغ نیز شناختهشده است.