همانطور که همه ما میدانیم چکش وسیلهای است برای ضربه واردکردن به یک شیء است و کاربرد اصلی این وسیله برای کوبیدن میخ، ضربه زدن به انواع قلم، آهنگری فلزات و همچنین شکستن اجسام مختلف است. میتوان چکش را جزو ابتداییترین وسیلهی ساخت دست بشر دانست و اولین استفاده از این وسیله در حدود 30 هزار سال پیش از میلاد مسیح در بینالنهرین بوده است، بعلاوه تحقیقات باستانشناسانی نشان داده است که استفاده از چکشهای نجاری برای کوبیدن میخ به 75 سال پس از میلاد برمیگردد.
چکشها در انواع گوناگون ساختهشده است و همچنین در بسیاری از مشاغل نیز کاربرد دارد. جنس سر چکشها از فلز و دستهی آنها غیرفلزی است که توسط چسب و یا گوه مخصوص و یا هر دو اینها به یکدیگر متصل شدهاند. قدرت چکش از وزن قسمت سر و همچنین طول دسته آن حاصل میشود.
این امکان وجود دارد که چکشها بهصورت یکتکه از فلز ساخته شود تا احتمال بیرون رفتن سر از دسته از بین برود. بر روی دستههای چکش یکتکه پوشش لاستیکی و یا کائوچویی قرار میدهند تا هم به دست ضربهی کمتری وارد شود و هم چکش از دست کاربر لیز نخورد.
معمولاً سر (کله) چکش از فلزهایی مانند برنج، فولاد، تیتانیوم، برنز و یا چوب و پلاستیک ساخته میشود و دستهی آن از جنس فایبرگلاس، چوب و یا فلز میباشد. چکشهای تیتانیومی سبکتر و دارای قدرت بالاتری از چکشهای فولادی است اما ازلحاظ قیمت گرانتر نیز میباشد. علاوه بر اینکه سر چکشها به شکل و اندازهی مختلف ساخته میشود، دستهی آنها نیز از ضخامت، قوس و شکل با یکدیگر تفاوت دارند.
چکشها در انواع مختلف و در کارهای مختلف کاربرد دارند که در ادامه به این موضوع میپردازیم:
چکش سرگرد:
این چکش از یک قسمت تخت و یک قسمت گرد تشکیلشده که برای شکل دادن به فلزات و همچنین گرد کردن لبههای پینهای فلزی و اتصالدهندهها و پرچکاری مورداستفاده قرار میگیرد.
چکش نجاری:
از این چکش میتوان برای انجام هر کاری استفاده کرد و جزو متداولترین نوع چکشها است. از قسمت سری پهن آن برای ضربه واردکردن و تخریب چیزی استفاده میشود و از قسمت پنجه شکل جلوییان بهعنوان اهرم میتوان استفاده کرد. درون این قسمت شکافی وجود دارد که میتوان برای بیرون کشیدن میخ از آن استفاده کرد.
چکش آجر:
از این چکشها علاوه بر استفاده بهعنوان چکش معمولی برای خرد کردن مصالح و سنگها نیز استفاده میشود. قسمت سری نوکتیز آن برای شکستن سنگ استفاده میشود.
چکش جوش زا:
کاربرد این نوع چکشها برای پاک کردن پوسته به وجود آمده روی محل جوشکاری است.
چکش نرم:
این چکشها دارای سری از جنس غیرفلزی مانند پلاستیک و یا چوب است که برای ضربه زدن به اشیائی که نباید سطح آنها صدمه ببینند، استفاده میشود.
چکش برقکاری:
این چکش بسیار شبیه چکش نجاری است و تنها زاویهی قسمت جلوی آنها با یکدیگر تفاوت دارند و همچنین دستهی این نوع چکشها از جنس فایبرگلاس بوده که جاذب ضربه و عایق برق است.
چکش آهنگری:
این چکش بهطور خاص و با مقاومت بالایی طراحیشده است و از آن برای کوبیدن، شکل دادن و خم کردن فلزات بیرون آمده از کوره استفاده میشود.
چکش پونز:
کاربرد این چکشها برای ضربه زدن به میخهای کوچک و پونز است که معمولاً یکی از دوسر این نوع چکشها آهنربایی است و دهانهای دارد که میخ بهراحتی درون آن جایگزین میشود تا بتواند بهراحتی میخ را بکوبد.
چکش مس و چرم:
این نوع چکشها دارای سری از جنس و یا پوشانیده از چرم است که برای ضربه زدن به فلزات بدون آنکه رد چکش باقی بماند، استفاده میشود.
چکش آلومینیومی:
این چکش برای ضربه زدن به سطوح بدون آنکه ردی از خود بر روی سطح موردنظر جای بگذارد استفاده میشود.
چکش زمینشناسی:
این نوع چکشها دارای یکسر تیز میخ مانند و یکسر پهن دارد که برای ضربه زدن و شکستن سنگها کاربرد دارد. درواقع این نوع چکشها نوعی کلنگ کوچک هستند که علاوه بر زمین شناسان (برای نمونهبرداری و کارهای علمی) از آنها برای شکستن قطعات سنگی نیز استفاده میشود.